الایدی
دیود نورافشان (به انگلیسی: Light-Emitting Diode) یا الایدی (به انگلیسی: LED) که در ترجمهٔ بعضی جزوهها، کتابها و رسالههای الکترونیک دیود نورانی نیز نامیده شده است، یک قطعهٔ الکترونیک از خانوادهٔ دیودها است. در زبان محاورهٔ الکترونیک گاهی آنرا لِد (به انگلیسی: LED) نیز گویند. الایدیهای تک رنگ همانند بقیه دیودها دارای دو پایهٔ آنُد و کاتُد هستند. الایدیهای دو رنگ (یا بیشتر) دارای یک پایهٔ مشترک (معمولاً کاتد، معروف به «کاتُد-مشترک») و به ازای هر رنگ یک پایهٔ دیگر (معمولاً آند) هستند.
تاریخچه
اولین الایدیهای تولید صنعتی در ۱۹۶۲ میلادی و تنها با رنگ قرمز (ترکیب آلمینیوم، گالیم و آرسناید) وارد بازار شدند. الایدیهای سبز، آبی، زرد و نارنجی در دههٔ ۷۰ میلادی تولید شدند. بهرهٔ نوری الایدیها رفتهرفته افزایش یافت تا اینکه در دههٔ ۸۰ و اوایل دههٔ ۹۰ میلادی الایدیها به صورت گروهی و با کارایی بسیار بالا وارد بازار شدند. الایدیهای اولیه به علت بهرهٔ پایینشان تنها در مدارات الکترونیکی استفاده میشدند. اثرگذاری نوری الایدیهای سفید امروزی تا ۳۰ لومن بر وات و الایدیهای رنگی تا ۵۰ لومن بر وات است و پیشبینی میشود تا ۱۰۰ لومن بر وات نیز برسد.
طرز کار
الایدیها از پدیدهٔ الکترولومینانس برای تولید نور بهره میبرند.
طیف نور
طیف نور لامپهای الایدی شامل تمام طیف های مرئی و پرتوهای فرابنفش و مادون قرمز میشود و بسیار باریک است. رنگ نور الایدیها بستگی به جنس کریستال تشکیلدهندهٔ آنها دارد. مقدار و رنگ نور الایدیها تا حد زیادی به جریان آنها نیز بستگی دارد، به همین دلیل استفاده از منبع جریان برای تغذیهٔ آنها معمول است.
نوع نیمههادی |
رنگ نور الایدی |
---|---|
آلمینیوم، گالیوم، آرسنیک |
قرمز |
آلمینیوم، ایندیوم، گالیم، فسفر |
قرمز، نارنجی، زرد |
گالیم، آرسناید، فسفر |
قرمز، نارنجی، زرد |
ایندیوم، گالیم، نیتروژن |
سبز، آبی |